Sivil Havacılık Yolcu Hakları
Havayolu seyahati, günümüzde oldukça yaygın bir ulaşım biçimi olmasına rağmen, bazen uçuşlar sırasında çeşitli aksaklıklar yaşanabilir. Yolcular, uçuş gecikmeleri, iptalleri veya diğer olumsuz durumlarla karşılaşabileceklerinden, haklarını bilmeleri önemlidir. Türkiye'de ve Avrupa'da, uçuşlarda yolcuların haklarını koruyan yasalar bulunmaktadır. İşte sivil havacılık yolcu haklarına dair temel bilgiler:
1. Uçuş Gecikmeleri
Uçuşlar bazen hava koşulları, teknik sorunlar veya operasyonel sebeplerle gecikebilir. Gecikme durumunda yolcuların hakları şunlardır:• 3 Saatten Fazla Gecikmeler (Avrupa Birliği Uygulaması): Eğer uçuşunuz 3 saatten fazla gecikirse, belirli bir mesafe ve uçuş tipi için tazminat alma hakkınız vardır. Tazminat miktarı, uçuş mesafesine ve gecikme süresine bağlıdır.
o 0-1500 km arası uçuşlar: 250 €.
o 1500-3500 km arası uçuşlar: 400 €.
o 3500 km ve üzeri uçuşlar: 600 €.
• Gecikme Durumunda Yemek ve İletişim Desteği: 2 saatten fazla süren bir gecikmede, havayolu şirketi yolcularına yemek, içecek ve iletişim (telefon, e-posta) desteği sağlamak zorundadır.
• Konaklama: Gecikme bir geceyi aşarsa, havayolu genellikle otel konaklaması sağlar.
Not: Gecikmelerin nedeni hava koşulları gibi kontrol edilemeyen faktörlerse, tazminat alma hakkı genellikle yoktur.
2. Uçuş İptali
Bir uçuş iptal edildiğinde, yolculara belli haklar tanınmaktadır: • Alternatif Uçuş: Havayolu şirketi, uçuşun iptal edilmesinin ardından mümkünse yolcuları en kısa sürede varış noktasına ulaştıracak alternatif bir uçuş sunmak zorundadır.
• İptal Durumunda Tazminat: Eğer uçuş, havayolu şirketinin hatasından kaynaklanıyorsa (örneğin, teknik sorunlar veya personel eksikliği gibi), tazminat hakkınız olabilir.
o 0-1500 km arası uçuşlar: 250 €.
o 1500-3500 km arası uçuşlar: 400 €.
o 3500 km ve üzeri uçuşlar: 600 €.
Ayrıca, uçuş iptal edildiğinde yolculara belirli haklar verilir:
• Uçuş iptalinden en az 14 gün önce bilgilendirilmişlerse, tazminat hakkı bulunmayabilir.
• İptal edilen uçuşun bir saat öncesinde veya daha sonra bildirilen iptallerde, tazminat ödemesi yapılabilir.
3. Yolcu Hakkı İhbarı ve İletişim
Yolcuların, uçuşlarıyla ilgili yaşadıkları sorunları, havayolu şirketine bildirmeleri önemlidir. Şirket, gerekli bilgi ve yönlendirmeyi sağlamalıdır. Yolcular ayrıca, uçuş iptalleri veya gecikmeleri durumunda, şikayetlerini yazılı olarak şirketlere iletebilir. Avrupa'da, bu tür şikayetlerin çözümlenmesi için belirli süreler bulunmaktadır. 4. Bagaj Hakları
Bagajla ilgili sorunlar da yolcuların haklarını etkileyebilir. İşte bagajla ilgili bazı haklar: • Kaybolan Bagaj: Bagajınız kaybolursa, havayolu şirketi bagajınızı bulmak için çalışmalı ve size tazminat ödemelidir. Avrupa'da, kaybolan bagaj için yolculara 1.200 SDR'a kadar tazminat ödenebilir.
• Geciken Bagaj: Bagajınız geç gelirse, havayolu şirketi gerekli masrafları (örneğin, giysi ve temel ihtiyaç malzemeleri) karşılamak zorundadır.
• Hasarlı Bagaj: Eğer bagajınız hasar görürse, havayolu şirketi sorumludur ve tazminat ödemelidir.
5. Fazla Bilet Satışı (Overbooking)
Fazla bilet satışı, havayolu şirketlerinin uçuşlarda beklenen doluluk oranını aşması durumunda karşılaşılan bir durumdur. Eğer bu durumda yolcu, uçuşa kabul edilmezse, bazı hakları vardır: • Alternatif Uçuş veya Tazminat: Yolcu, alternatif bir uçuş hakkı talep edebilir. Ayrıca, bazı durumlarda tazminat ödemesi de yapılır.
• Fazla Bilet Satışı Durumunda Tazminat: Yolculara, uçuşa kabul edilmedikleri takdirde tazminat ve yemek gibi destekler sağlanabilir.
6. Yolculukta Seyahat Engelleri ve Engelli Yolcular
Engelli yolcular, seyahatte daha fazla yardıma ihtiyaç duyabilirler. Havayolu şirketleri, engelli yolculara ücretsiz hizmet sunmak zorundadır. • Yardım Talepleri: Engelli yolcular, uçuş öncesinde havayolu şirketine yardım taleplerini bildirmelidir. Bu yardımlar, özel asansörler, koltuk düzenlemeleri ve taşıma hizmetlerini içerebilir.
• Tazminat ve Destek: Eğer engelli yolcu uçuş sırasında haklarını kaybederse (örneğin, yardım sağlanmazsa), tazminat alma hakkına sahip olabilirler.
7. Yolcu Hakları İçin Şikayet ve Başvuru Yolları
Yolcular, haklarını ihlal eden durumlarla karşılaştıklarında çeşitli başvuru yollarını kullanabilirler: • Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM): Türkiye'de yolcu haklarıyla ilgili şikayetlerinizi SHGM'ye iletebilirsiniz. SHGM, havayolu şirketlerinin yasal yükümlülüklerine uygun hareket etmelerini sağlar.
o Website: SHGM
• Avrupa’da EC 261/2004 Yönetmeliği: Eğer Avrupa Birliği'nde uçuyorsanız, uçuşunuzla ilgili haklarınızla ilgili şikayetlerinizi, Avrupa havacılık düzenleyicilerine iletebilirsiniz.
